ببری که بار دیگر به پا خواست
محمد حسن گودرزی
کرهٔ جنوبی که با نام رسمی جمهوری کره نیز شناخته میشود، کشوری است در بخش جنوبی شبهجزیرهٔ کره در شرق آسیا واقع شده است. پایتخت این کشور شهر سئول می باشد و از سایر شهر های بزرگ آن می توان به اولسان و بوسان اشاره کرد. سئول پایتخت کشور کره جنوبی یک شهر مدرن و صنعتی میباشد و به نوعی مرکز تجاری این کشور به شمار می آید. این شهر از سال ۱۹۴۸ پایتخت کره جنوبی بوده و با جمعیتی بالغ بر ۱۰ میلیون نفر یکی از بزرگترین شهرهای دنیا به حساب میآید. محدوده پایتخت کره جنوبی (سئول به همراه محدوده وابسته به سئول) این شهر را تبدیل به دومین محدوده متروپولیتن در دنیا تبدیل کرده است. این شهر قدمتی بالغ بر ۲۰۰۰ سال دارد و تقریباً یک چهارم کل جمعیت کره جنوبی در این شهر زندگی میکنند.
کرهٔ جنوبی با ۹۸٬۴۸۴ کیلومتر مربع وسعت (صد و نهمین کشور جهان) در نیمکرهٔ شمالی، نیمکرهٔ شرقی، در شرق قارهٔ آسیا، در کنار دریای زرد (در غرب) و ژاپن (در شرق) و چین شرقی (در جنوب)، و در همسایگی کشور کرهٔ شمالی (در شمال) واقع شده است. کرهٔ جنوبی کشوری نیمه کوهستانی است و ارتفاعات آن عمدتاً در نواحی مرکزی و شمال شرقی واقع شدهاند.
کشاورزی در این کشور علیرغم کمبود زمین های مناسب با کشاورزی از رونق بسیاری برخوردار است و از جمله محصولات صادراتی این کشور می توان به گیاه جین سینگ اشاره کرد که به دلیل خواص دارویی خود در دنیا شهرت زیادی دارد.
کرهٔ جنوبی صاحب دومین رشد سریع اقتصادی دنیا در چهار دههٔ اخیر است. در کرهٔ جنوبی، از سال ۱۹۶۳ و فقط تنها در مدت ۴۰ سال، درآمد سرانه بر اساس قدرت خرید، چیزی نزدیک به ۱۴ برابر افزایش یافت. دست یافتن به نتیجهای مشابه برای بریتانیا بیش از دو سده (بین اواخر سدهٔ هجدهم و زمان حاضر) و برای آمریکا در حدود یک و نیم سده (از سدهٔ ۱۸۶۰ تا کنون) زمان برد. این پیشرفت قابل توجه که کرهٔ جنوبی را در کمتر از نیم قرن بدل به کشوری پیشرفته و ثروتمند نمود، اغلب معجزهٔ رودخانهٔ هان نامیده میشود و در مجامع بینالمللی، صفت «ببر آسیا» را برای این کشور به ارمغان آورده است که نشان از اقتصاد قدرتمند این کشور دارد.
امروزه اقتصاد موفق کرهٔ جنوبی الگویی مناسب برای بسیاری از کشورهای در حال توسعه بخصوص در شرق آسیا و خاورمیانه به شمار می رود. کرهٔ جنوبی اکنون دارای اقتصاد توسعهیافتهٔ با ظرفیت چندین هزار میلیارد دلاری به حساب می آید و یکی از اعضای سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD) میباشد. کره جنوبی از سوی بانک جهانی در شمار اقتصادهای دارای درآمد زیاد، و از دیدگاه صندوق بینالمللی پول و سازمان CIA بهعنوان یکی از اقتصادهای پیشرفته جهان و آسیا طبقهبندی شده است.
سئول، پایتخت این کره جنوبی، یکی از ده شهر برجستهٔ اقتصادی و مالی جهان است. کرهٔ جنوبی علیرغم کمبود منابع طبیعی و دارا بودن کمترین مساحت در میان کشورهای گروه ۲۰، یکی از اقتصادهای قدرتمند و مطمئن دنیا تلقی میشود. اقتصاد کرهٔ جنوبی، چهارمین اقتصاد بزرگ آسیا و سیزدهمین اقتصاد در میان کشورهای دنیا به شمار می رود و همانند آلمان غربی و ژاپن، صنعتیسازی سریع از دههٔ ۱۹۶۰، کرهٔ جنوبی را به یکی از بزرگترین کشورهای صادرکننده در جهان تبدیل کرد. این کشور از جمله شرکای اقتصادی دو اقتصاد بزرگ جهان یعنی چین و آمریکا به حساب می آید و صادرات انبوه کالاهای الکترونیکی و خودرو این کشور را به هفتمین شریک بزرگ تجاری آمریکا تبدیل کرده است.
کرهٔ جنوبی دومین میزان ذخایر را در میان کشورهای توسعهیافته داراست و همچنین ششمین ذخایر ارزهای خارجی را در جهان را به خود اختصاص داده که باعث شده اقتصاد این کشور در رتبه منحصر به فردی قرار داشته باشد. با وجود دارا بودن وضعیت توسعهیافته، کرهٔ جنوبی حرکت خود را به سوی رشد اقتصادی سریع، همراه با بیشترین میزان تولید ناخالص ملی، صادرات و تولیدات صنعتی در جهان توسعهیافته ادامه میدهد. در اکتبر سال ۲۰۰۸، صندوق بینالمللی پول پیشبینی کرد که اقتصاد کرهٔ جنوبی در سال ۲۰۰۹ از کانادا و در سال ۲۰۱۱ از اسپانیا پیشی خواهد گرفت و سرانهٔ تولید ناخالص این کشور در سال ۲۰۰۹ از نیوزلند، در سال ۲۰۱۲ از ایتالیا و در سال ۲۰۱۳ از اسپانیا بیشتر خواهد شد.
در سال ۱۹۹۶ کرهٔ جنوبی عضو «سازمان همکاری اقتصادی و توسعه» (پیمانی برای رشد اقتصادی بیشتر) شد. کرهٔ جنوبی مانند بسیاری دیگر از همسایههای آسیایی خود، مانند چین و ژاپن در جریان بحران اقتصادی سال ۱۹۹۷ آسیا متضرر شد و تا حدی اقتصاد این کشور با مسائلی مانند رکود و کاهش تولیدات صنعتی رو به رو شد با این حال این کشور قادر شد که بار دیگر به جایگاه سابق خود دست پیدا کند و پس از یک ترمیم سریع به رشد خود به سوی تبدیل شدن به یکی از قدرتهای عمدهٔ اقتصادی جهان ادامه دهد.
کرهٔ جنوبی به واسطهٔ شرکتهای چندملیتی با فناوری پیشرفته، مانند سامسونگ و هیوندای-کیا و الجی، هفتمین صادرکنندهٔ بزرگ جهان است.
در میان صنایع این کشور صنعت ساخت محصولات الکترونیکی از اهمیت بسیاری برای اقتصاد این کشور برخوردار است. این صنعت به سرعت در اواخر دهه ۹۰ پیشرفت کرد و محصولات الکترونیکی این کشور بازارهای جهان را فتح کردند و به عنوان رقیبی قدرتمند برای محصولات ژاپنی تبدیل شدند.
صنعت خودرو سازی کره جنوبی نیز از شهرت زیادی در جهان برخوردار است. صنعت خودروسازی در کره جنوبی به طور رسمی از آگوست سال ۱۹۵۵ میلادی کار خود را آغاز کرد و امروزه شرکت های خودروسازی این کشور مانند کیا و هیوندای از شهرت جهانی برخوردار هستند.
نگاهی به صنعت کشتی سازی کره جنوبی
کره جنوبی از سال های ابتدایی دهه ۷۰ میلادی از جمله بزرگترین تولید کنندگان کشتی در دنیا به شمار می رود. صنایع کشتی سازی این کشور موفق شده بودند که تعداد انبوه و متنوعی از کشتی های گوناگون و برای مصارف مختلف بسازند که از جمله آنها می توان به کشتی ها باربری، یدک کش و نفت کش های غول پیکر اشاره کرد. بزرگترین سازنده کشتی این کشور شرکت هیوندای(Hyundai) بود که در اواسط دهه ۱۹۷۰ کار ساخت تانکر هایی با ظرفیت ۱ میلیونی را در بندر اولسان(Ulsan) این کشور آغاز کرد. از دیگر شرکت هایی که در کار کشتی سازی بودند می توان به شرکت دِوو(Daewoo) اشاره کرد. دِوو در سال ۱۹۸۰ وارد صنعت کشتی سازی شد و در اواسط سال ۱۹۸۱ در منطقه اوکه (Okoe) در جزیره گئوجه (Geoje) واقع در جنوب بوسان کار ساخت تانکر هایی با ظرفیت ۱٫۲ میلیون تن را آغاز کرد.
این صنعت در اواسط دهه ۱۹۸۰ به دلیل نوسانات شدید قیمت نفت نفت و به دلیل رکود اقتصادی جهانی کاهش یافت. کاهش شدید سفارشات جدید در اواخر دهه ۱۹۸۰ باعث شد سفارشات جدید در سال ۱۹۸۸ به مبلغ ۳ میلیون تن با ارزش ناخالص ۱٫۹ میلیارد دلار برسد که به ترتیب نسبت به سال قبل به میزان ۱۷٫۸ و ۴٫۴ درصد کاهش یافت. علت دیگر این کاهش ظرفیت ناشی از اعتصاب های کارگری، ناآمادگی سئول برای ارائه کمک مالی و تأمین مالی جدید و صادرات کم بهره در توکیو برای حمایت از سازندگان کشتی ژاپنی بود.
با این وجود، انتظار میرفت صنعت حمل و نقل کره جنوبی در اوایل دهه ۱۹۹۰ افزایش یابد، زیرا کشتیهای قدیمی کشتیها در ناوگان جهانی نیاز به جایگزینی داشتند. کره جنوبی در نهایت به عنوان کشتی ساز برتر جهان با ۵۰٫۶ درصد سهم بازار جهانی کشتی سازی از سال ۲۰۰۸ تبدیل شد. کشتی سازان مشهور کره ای، صنایع سنگین هیوندای (Hyundai)، صنایع سنگین سامسونگ(SAMSUNG)، دِوو، و شرکت اس تی ایکس آف شور اند شیپ بیلدینگ (STX Offshore & Shipbuilding ) که شرکت آخر اخیرا ورشکسته شده است.